Sinemada Mimarlık

YEM Yayın’ın “Mimarlık ve BeslenmeAlanları” dizisinin yeni kitabı Sinemada Mimarlık, mimarlığın sinema ile ilişkisiniirdelemek ve başta mimarlar olmak üzere tasarıma ilgi duyan tüm okuyucular içinyepyeni algı kapıları açmak hedefiyle yayımlandı.

SinemadaMimarlık, mimarlık ve tasarımınbeslenme kaynaklarında sanatsal ve kültürel ağırlığın artmasının toplumunestetik algılarının gelişmesinde büyük rol oynayacağına ve bu izlek üzerindengiden mimar, iç mimar, peyzaj mimarı, kentplancısı ve endüstri ürünleri tasarımcılarının hayal güçlerini çok daha çarpıcı şekilde kullanabileceğineolan inançla hazırlandı.

Kitapta Türk ve dünya sinemasındanseçilmiş, mimarlığa vurgu yapan 39 yapıt mimar, sanatçı, iletişimci, felsefecive akademisyenlerden oluşan 33 yetkin yazar tarafından irdelendi. Önemliyönetmenlerin bu filmleri, yarattıkları mimari evrenle birlikte incelenirkenmimarlığın hayal gücünü tetikleyen, insanı ütopik ya da distopik düşünceleresevk eden, estetik ve sanatsal beğeniyi yükselten, sosyolojik algılara,ekolojik sorunlara yaklaşımlar sunularak okuyucuların imge dünyasını varsıllaştırmakhedeflendi. Kitabın editörleri HikmetTemel Akarsu, Nevnihal Erdoğan ve Türkiz Özbursalı bu projeyi geliştirme veyayına hazırlama gerekçelerini şöyle özetliyorlar:

“...Bizler bu kitapları hazırlarken,mimarlık kültürüne ve eğitimine katkıda bulunmak, mimarlık algı ve anlayışınıgeliştirmek; olabiliyorsa değiştirmek ve mimarlıkta yeni bir iklim yaratarakkentlerimizi ve yaşam alanlarımızı gitgide katlanılmaz hale getiren tekdüze‘mimari’ uygulamalardan kurtarmak ve yepyeni tasarımların kapılarını aralamakgibi kaygılar içinde olduk. Mimarların ve mimar adaylarının ruhsal, duygusal,kültürel dünyalarının varsıllaşmasını ve bunların yapıtlarına yansımasınıumduk...

...Mimarlık eğitimibilindiği üzere, uzun zamandan bu yana ‘stüdyo’ çevresinde örgütlenmişdisiplinler arası bir erginleşme sürecidir. Ana grup usta mimar çevresindehalkalanmış mimari stüdyo talebelerine matematik gibi, resim gibi, statik,fizik, çevre, sosyoloji, ergonomi, sanat tarihi gibi pek çok disiplindenaltyapısal katkı sağlanır. Büyük oranda teknik bilgi içeren bu disiplinlerbugün artık mimar yetiştirmekte yeterli olmamakta; başarılı ve özgün mimarlarınortaya çıkmasını sağlayamamaktadır. O yüzden; dünya kültüründen yoksun,birazcık tasarım bilen, ortalama altı mühendislerden başka bir şey değildirbugünkü mimarlık eğitiminden sonra ortaya çıkanlar. Biraz popüler toplumkültürü; birazcık da ‘snob’ modalardan sos üzerine ilave edildikten sonra buelemanların mimar diploması ile eserler kurgulaması için piyasaya adım atmasınakolaylıkla müsaade edilir böylece. Bu, hüzün vericidir!

Bizler,mimarlık stüdyosunun beslenme kaynaklarında sanatsal ağırlığın artmasınınöğrencilerin, mimarların ve toplumun diğer üyelerinin estetik algılarının vehayal güçlerinin gelişmesinde büyük rol oynayacağına ve bu izlek üzerindengiden erginleşmiş yaratıcıların hayal güçlerini çok daha çarpıcı bir şekildekullanacağına inanan mimarlarız. O nedenle stüdyolarımızda edebiyatı, sanatı,kültürü, görselliği ve hatta müziği ön plana alan eğitsel ekoller geliştirmekpeşindeyiz. Edebiyatta Mimarlık kitabımızın yarattığı yankılarhâlâ devam etmekteyken şimdi de ‘vizörümüze’(?) sinemayı koymaya ve mimarlıksanatına bileşke katkı sunan görkemli sinema yapıtlarını incelemeye ve bunlarımimarlık kamuoyunun dikkatine sunmaya çabaladık elinizdeki derlememizle. …Amacımız kendi kişisel görüşlerimizden birbetik yapmak değil; hezaren bir kitapla bin bir bakış açısını bir arayagetirmek ve büyük tartışmaların, büyük algıların, büyük duyarlılıkların önünü,farklı dünyaların kapılarını açmaktı. Ayrıca bu seçkinin okumalarında mimarlık sanatınınuygulamalarını ya da tezahürünü doğrudan görmek isteyenler aradıklarınıbulamayacaklardır…”

YEM Yayın’ın “Mimarlık ve BeslenmeAlanları” dizisini oluşturan SinemadaMimarlık, EdebiyattaMimarlık, Çağdaş TürkEdebiyatında Mimarlık ve Çağdaş DünyaEdebiyatında Mimarlık kitaplarının birlikte okunması, hem tamamlayıcı olacağıhem de okuyucunun düşsel evrenini zenginleştireceği gerekçesiyle tavsiye edilir.

KİTAPTA İNCELENEN FİLMLER

Mimarlığaİlham Veren Filmler

Büyük Budapeşte Oteli[Grand Budapest Hotel]; Oyun Zamanı [Playtime]; Amcam [Mon Oncle]; Mimar Babam:Bir Oğulun Yolculuğu [My Architect: A Son’s Journey]; Mimar [The Architect]; Ev Yaşamı [Koolhaas Houselife];Frank O. Gehry’nin Eskizleri [Sketches of Frank Gehry]; Mimarın Göbeği [The Belly of the Architect]; Roma Tatili [Roman Holiday]; Düşüş [The Fall]; Bir Konuşabilse [Lost in Translation]; Da Vinci Şifresi [The Da Vinci Code]

Çevreve Mekân Psikolojisi Bağlamındaki Filmler

Dogville; Barton Fink; Johnny Silahını Kaptı [Johnny Got His Gun]; Kış Uykusu; Cinnet [The Shining]; Kayıp Otoban [Lost Highway]; Kutsal Motorlar [Holy Motors];Panik Odası [Panic Room]; Arka Pencere [Rear Window];Dr. Caligari’nin Odası [The Cabinet of Dr. Caligari]; Cinayeti Gördüm [BlowUp]

MimarlıkSosyolojisine Dair Filmler

Gurbet Kuşları; Amerikan Güzeli [AmericanBeauty]; Modern Zamanlar [Modern Times]; Muhsin Bey; Tanrıkent [City of God]; Selam Bombay [Salaam Bombay]

Bilimkurguve Distopyalar

Bulut Atlası [CloudAtlas]; Bıçak Sırtı [Blade Runner]; 1984; Beşinci Element [The Fifth Element]; Gattaca; Metropolis; Otomatik Portakal [A Clockwork Orange]; Yaratık [Alien]; Matrix; Dünyaya Düşen Adam [The Man Who Fell to Earth]; Yaşıyorlar [They Live]; Brazil; Başlangıç [Inception]

KentKimliğine Dair Filmler

Manhattan; Roma [Fellini’s Roma]; Gün Doğmadan [Before Sunrise]; Sihirbaz [The Illusionist]

PolitikMimari Bağlamındaki Filmler

Speerund Er; Konformist [Il Conformista];Doktor Jivago [Doctor Zhivago]; 24 Kent [24 City]; Patron Çıldırdı [Merci Patron]

Zamanve Mekân Bağlamına Dair Filmler

Truman Show; Tarkovski Sineması; Göl Evi [The Lake House]; Ulis’in Bakışı [Ulysses’ Gaze]

Mimarive Tarih Bağlamında Filmler

Ben-Hur; Gülün Adı [The Name of theRose]; Truva [Troy]